Dankbaarheid

Kristin Vanschoubroek
Viering 21 december 2014

Welkom
Het is met dankbaarheid dat ik jullie welkom heet. Een paar dagen intens bezig zijn met het thema dankbaarheid, deed de dankbaarheid in mij groeien.
Ieder van ons is een bron van licht. Jij bent een bron van licht. Wanneer je je daarvan echt bewust bent, het toelaat en je erop richt in je handelen en je wijze van reageren, dan zal je merken dat je vreugde uitstraalt en liefde en vrede. Je zal merken dat je een stukje bent van het grote geheel, de allesomvattende werkelijkheid, en je zal de samenhang, de verbondenheid in alles zien. Daartoe steken wij nu dankbaar het licht aan.

Kersttijd, tijd van dankbaarheid?
Ongeveer vijftien jaar geleden volgde Peter in Engeland een workshop over palliatieve zorg. Een van de thema’s was: wat bezorgt jou stress in je leven? En een tweede thema: naar wie zou je gaan als je het moeilijk hebt? Het waren twee vragen waar Peter mee naar huis kwam en waar we samen over spraken. Peter vertelde dat er een onderzoek was gebeurd naar de meest stressvolle gebeurtenissen in het leven van mensen. Naast het verlies van een dierbare, een scheiding, verlies van werk, een verhuis, werd ook de kersttijd als een van de meest stressvolle periodes ervaren.
Ik was daar heel verwonderd over, maar tegelijk moest ik toegeven dat ik het toen vaak lastig had in de kerst- en nieuwjaarsperiode. Waren het de donkere weken die mij parten speelden? Was het een reactie op de drukte die met de feesten gepaard gaat? De drukte en de kinderen thuis maakten dat er weinig tijd was om bij mezelf en bij de gewone dingen stil te staan.

Ik zag toen en zie nu ook dat heel wat mensen het moeilijk hebben in deze tijd van het jaar. Deze dagen zijn vol van woorden als ‘vrede’, ‘liefde’, ‘verbondenheid’, ‘familiegeluk’, … Als je dat mist, kan de pijn scherp snijden…
De eenzaamheid en het gemis van een partner kan in deze dagen sterk voelbaar zijn. Iemand zei het me nog deze week: “In de loop van het jaar kan ik daar goed mee omgaan, maar met de feestdagen vind ik het raar dat ik niemand heb. Ik begin dan erg aan mijzelf te twijfelen: wat mankeert er aan mij dat ik nog steeds geen partner heb?” En van iemand anders hoorde ik: “In deze feestperiode heb ik meer dan anders nood aan nabijheid. Ik voel mij emotioneel eenzaam. Ik voel een grote leegte.”
Weer andere mensen voelen stress opkomen bij de gedachte dat ze naar hun familie moeten gaan. Hun wonden komen bloot te liggen. De waarden waar Kerstmis en Nieuwjaar symbool voor staan – verzoening, vrede, een hecht familiegevoel – roepen soms het tegendeel op.

Dankbaarheid voelen en uitdrukken
Het is moeilijk om je dankbaar te voelen wanneer je je hart hebt moeten sluiten omwille van kwetsuren.
Het kan ook gebeuren dat je dankbaar bent met je hoofd, omdat je weet dat mensen veel voor jou hebben gedaan, maar om de een of andere reden kan je die dankbaarheid niet echt voelen. Ik herinner mij een man die zei: “Ik zie mijn vrouw graag, maar als ik thuiskom, slaag ik er niet in haar te omhelzen. Het lukt mij gewoon niet.”
Soms is ons hart geblokkeerd naar mensen die dicht bij ons staan. En het is niet altijd gemakkelijk om de vinger op de wonde te leggen.

Dankbaarheid voelen heeft met ruimte te maken, ruimte voor het kind in onszelf, voor het onverwachte, voor het wonder. Als een kind een tekening maakt, zal het haast nooit de zon vergeten. Kinderen dragen dan ook onbevangenheid en verwondering in zich. Een kind kan met grote ijver een zandkasteel bouwen, ook al weet het heel goed dat de zee dat kasteel straks zal wegspoelen. Of het draagt eindeloos emmertjes water van de zee naar het strand. Een kind vindt vreugde in het gebeuren zelf. Ook wij hebben, net als kinderen, tijd nodig om ogenschijnlijk zinloze dingen te doen, of om helemaal niets te doen. Als die ruimte er niet is, komt je hart en ook je dankbaarheid in verdrukking.
Ik herinner mij een workshop over mystiek die Peter en ik zeventien jaar geleden volgden in Spanje. Op een bepaald moment kregen we een oefening rond dankbaarheid. We moesten opschrijven of tekenen wie van betekenis was geweest in ons leven, voor wie we dankbaarheid voelden. Ik kende Peter als iemand die dankbaar was voor het warme nest waarin hij was opgegroeid, voor zijn gezin, voor zijn werk, maar toen hij die oefening moest doen kwam er niets. Hij kon geen verbinding maken met een gevoel van dankbaarheid. Hij voelde alleen leegte en afgeslotenheid. Zijn leven was vol van ‘geven’ en zijn hart was in verdrukking. Er was geen plaats voor dankbaarheid.
Hoe pijnlijk ook, het was goed om dit te voelen. Het is meer bevrijdend om pijn te voelen dan om niets te voelen.

Het is niet omdat je een goede jeugd hebt gehad of omdat je ouders alles gedaan hebben wat nodig was, dat je dankbaarheid en liefde voelt. Je kan weten dat je daar dankbaar moet voor zijn, maar dat is rationeel. Het is een andere dankbaarheid dan degene die komt uit je gevoel en die zich nestelt in je hart.
Ook het omgekeerde kan waar zijn. Het is niet omdat je een moeilijke jeugd had dat je geen dankbaarheid kan voelen voor je ouders. Ik hoor vaak verhalen van mensen die veel miserie gekend hebben en in wie toch een grote dankbaarheid leeft. Het kan dat moeilijke omstandigheden of een leven dat niet conform de maatschappelijke verwachtingen is, net leidt tot het openen van het hart. Liefde heeft vaak met heel andere dingen te maken dan met doen wat je moet doen, je best doen, geven, lief willen zijn.

Leven vanuit het hart betekent leven vanuit je kwetsbaarheid. Het is niet altijd gemakkelijk om ruimte te geven aan je kwetsbaarheid of te voelen waarin je kwetsbaar bent. Soms heb je andere mensen nodig bij wie je je verhaal kan doen. Het is vaak door het delen van dat verhaal dat je gevoelens en je kwetsuren naar boven kunnen komen. Die ervaring opent je voor dankbaarheid. Een dankbaarheid die ontstaat wanneer je kwetsbaarheid wordt gezien en aanvaard door een ander.
In dat verband herinner ik mij een eigen ervaring van dertig jaar geleden. Ik was voorgegaan in een viering en ik was niet tevreden met mijn duiding. Ik had niet echt kunnen zeggen wat ik bedoelde en ik voelde mij heel kwetsbaar. Achteraf kwamen enkele mensen naar mij toe en zeiden dat ze het wel goed vonden, maar daar had ik weinig aan. Toen kwam een Duitse vrouw op mij af. Ze zag mij. Ze zei niets, maar ze sloeg haar armen om mij heen. Pas door die warme omhelzing voelde ik een stroom in mij opkomen, een stroom van verdriet die tegelijk een stroom van warmte was. Ze had mijn hart geraakt en geopend.

Dankbaarheid, een allesomvattende beleving
Eigenlijk vind ik schrijven over mijn eigen dankbaarheid geen gemakkelijke opdracht. Ik ervaar het als een allesomvattende beleving die moeilijk onder woorden te brengen is.
Er is zoveel waar ik dankbaar voor ben. Ik kwam doorheen mijn eigen levensloop tot het besef dat je dankbaar kan zijn voor àlles, ook voor de dingen die je niet hebt gewild in je leven. Want vaak zijn het de tegenstellingen, de barsten in je bestaan, waar doorheen het licht kan komen. Iedere tegenslag is een uitnodiging om dieper af te dalen in de essentie van het leven, in de liefde. Als ik niet weet hoe ik met iets of met iemand moet omgaan, stel ik mij de vraag: wat zou ‘Liefde’ antwoorden? En dan komt het antwoord wel.

Ik wil graag iets concreets vertellen, namelijk wat er zich gisteren in mij afspeelde gedurende de twintig minuten dat ik op stap was in Gent.
Het was rond de middag, ik had net alles afgeleverd in het kopieercentrum waar de boekjes voor onze vieringen worden gemaakt en voelde me opgelucht: zover zijn we al met deze viering, dacht ik. Terwijl de jongeman van het kopieercentrum zijn werk doet, zet ik steeds een stapje in de wereld.

Je moet je bij ‘een stapje in de wereld zetten’ niet te veel voorstellen, het duurt maar heel kort, maar ik geniet er telkens van.
Het kopieercentrum is gelegen op het Sint-Pietersplein. Daar is vaak iets te beleven, ook gisteren. Dansmuziek veroverde het plein, er stonden kraampjes opgesteld met drank, snoep, mutsen, … Ik vroeg aan een van de jonge mensen die daar stonden wat er te doen was. Het ging om een project van een hogeschool in Hasselt. Ze hadden de opdracht gekregen een evenement op te zetten en de studenten hadden gekozen om iets te doen in het kader van Music For Life. Hun motto was ‘Dansen zonder grenzen voor Artsen Zonder Grenzen’. De jongeman die mij uitleg gaf, was heel vriendelijk en zei: “Ik denk dat je niet meteen zal gaan meedansen.”
Ik zag een soort bus of container die bewoog en waar mensen in stonden te dansen. Het waren allemaal jongeren, met drank in hun handen en helemaal omhuld door een rookwolk. Neen, ik zou niet dansen, maar ik voelde mij wel geamuseerd.

Mijn volgende halte was de kerk van Onze-Lieve-Vrouw Sint-Pieters. Het is een mooie kerk die me vertrouwd is. Ik ging er vroeger vaak samen met Peter naar de mis en ik ben ook een hele tijd catechiste geweest in die parochie. Toen ik binnenkwam, voelde ik hoe er een sacrale energie aanwezig was. Ze viel als een mantel over mij.
Enkele mensen in de kerk waren in volle voorbereiding op het kerstfeest. Een oude vrouw was bezig met de versiering en de kerststal. Een podium werd opgezet voor het kerstconcert van de volgende dag. De pastoor was er ook. Ik bedacht dat het niet gemakkelijk moet zijn om in deze tijd priester te zijn. Er zullen wellicht wel tamelijk veel mensen naar de kerk komen met Kerstmis, maar het feit dat er toch weinigen zijn die zich echt betrekken op het kerk- en geloofsgebeuren moet niet eenvoudig zijn. Veel mensen in zo’n kerstviering zijn als het ware toeristen die een mooi evenement willen meemaken.

Het sluitstuk van mijn kleine uitstap was een kort bezoekje aan de Sint-Pietersabdij. Ik ging eens kijken wat er te beleven viel.
Er liep een tentoonstelling van Carll Cneut, een illustrator van kinderboeken. Voor de tentoonstelling zelf had ik geen tijd, maar in de mooie hal was een zithoekje gemaakt met boeken die door Carll Cneut waren geïllustreerd. Ik zette mij neer en bladerde door een paar boeken. Prachtig vond ik ze! Ik bleef hangen bij een sprookje van Maurice Maeterlinck. Ik begon het te lezen en was onmiddellijk gefascineerd. En wat een heerlijke tekeningen erbij! Ik kocht het boekje en was blij met het vooruitzicht het tijdens de kerstvakantie aan mijn kleinkinderen te kunnen voorlezen.

Nu was het tijd om terug naar het kopieercentrum te gaan. Het thema ‘dankbaarheid’ vergezelde mij. Ik voelde hoe dankbaar ik was voor alles: de tegenstellingen tussen de dynamiek van die jonge mensen en hun luide muziek enerzijds, en de oude mensen in de kerk en de sacraliteit en de stilte daar anderzijds. En dan was er nog het artistieke proefje. Dit alles voelde in mij als een krachtig geheel waar ik dankbaar voor was.
Ik voelde hoe dankbaarheid werkelijk àlles insluit: dat wat je deugd doet en vreugde schenkt, maar ook dat wat je kwetst en pijn doet.

Dankbaarheid heeft alles te maken met het openen van het hart. Kunnen leven met een open hart, dat is het grootste geschenk van het leven! Een diepe dankbaarheid vervulde mij omdat ik de kans heb gekregen om vanuit mijn hart te leven, omdat ik mensen heb ontmoet die mij daarin gesteund hebben, omdat ik mensen heb ontmoet die mijn hart hebben gezien.

Op datzelfde moment besefte ik dat leven met een open hart en vanuit dankbaarheid niet wil zeggen dat je alles goed vindt. Bij zoveel vreugde gingen mijn gedachten ook naar de vele kinderen die enkele dagen daarvoor waren vermoord in Pakistan. Ik herinnerde me hoe ik mijn ogen had moeten afwenden toen de beelden op het tv-scherm kwamen.
En toch… ook al had ik de beelden niet op mijn netvlies toegelaten, diep in mij verbond ik mij met het lijden van die kinderen en hun families, én met het lijden van mensen die tot zulke gruweldaden in staat zijn! Hoe ver staan zij van hun ware natuur als zij zoiets doen! Welke verwrongen toestanden hebben zich vastgezet in hun geest dat zij zulke monsterdaden verrichten!
Het sluiten van mijn ogen is voor mij een gebed voor de slachtoffers én voor de daders.

 Ik ben dankbaar voor…

Na de meditatie in deze viering rond ‘Dankbaarheid’ schreven de deelnemers iets op waarvoor ze zich dankbaar voelden. Alle briefjes werden verzameld in een grote schaal.
Een greep daaruit:

Ik ben dankbaar voor de ruimte die La Verna schept om samen te zijn in een sfeer waarin ik mij kan laten raken en bij mijn gevoelens kan komen. Zo kan mijn hartenergie weer stromen.

Dank je La Verna om me te laten stilstaan bij dingen waarmee ik me in het dagelijkse leven te weinig kan bezighouden.

De vieringen vullen me telkens weer met nieuwe inzichten, met kracht om verder te doen. Ik ben vaak ontroerd door wat ik hoor en besef. Daar ben ik dankbaar voor.

Ik ben heel dankbaar voor de plaats van heling, verbondenheid en liefde die La Verna in mijn leven is.

7 x 7 x DANK dat ik me bij La Verna welkom mag voelen.
Dat doet zo’n deugd!

Zonder La Verna zou mijn leven niet hetzelfde zijn.
Dankjewel jullie allen.

Dank voor de woorden, de klanken, het dansen, het voelen, het eten, het lachen, het wenen, hier samen.

Ik ben La Verna dankbaar omdat ze het beste in mensen naar boven haalt en me doet stilstaan bij al het mooie en intense van het leven.

Ik ben jullie allen dankbaar voor de mogelijkheid die jullie scheppen om tot verbinding te komen en je kwetsbaar te mogen opstellen.

Dankbaar voor de momenten van stille bezinning, de warmte, de aangrijpende momenten die mij terugbrengen naar mezelf.

Ik ben dankbaar voor de verbondenheid, de warmte van mensen, het kwetsbaar mogen zijn, het mogen zijn, het gevoel van thuiskomen.

Dankbaar voor het ontmoeten van mensen in een kring van waardering, onvoorwaardelijke liefde, open voor ieders zijn, voor het mogen kwetsbaar zijn, voor het mogen groeien, stapje voor stapje en het mij gedragen weten in liefde.

Ik ben blij en dankbaar dat ik La Verna ken, dankbaar dat ik mensen kan ontmoeten met wie ik me verwant voel, met wie ik kan delen wat in mij leeft.

Ik wens dat La Verna een plek mag blijven waar mensen mogen thuiskomen. Dat ze warmte en liefde mogen voelen. Van harte.

La Verna, plaats van Leven, never ending!