Lieve lezer,
Weet jij nog hoe je wakker bent geworden op 9 november, de dag dat bekend werd dat Donald Trump de nieuwe president van de Verenigde Staten zou worden?
Ik had de avond voordien naar het late journaal gekeken en was gaan slapen met een ongerust gevoel. Ik had Trump horen zeggen dat hij de tellingen van de verkiezingen zou aanklagen indien hij niet zou winnen. En de woorden dat Hillary Clinton het verdiende om te worden opgesloten, klonken na… Ik voelde een onheil naderen. Stel dat hij zou winnen, dat zou slecht nieuws zijn. En mocht hij verliezen, ook dan zou hij blijven stoken en het wantrouwen en de woede van mensen voeden.
De volgende morgen aan het ontbijt hoorde ik van Peter dat Trump gewonnen had en dat de kinderen al volop aan het ‘whatsappen’ waren. Ik voegde mij bij hen en las: “In welke wereld leven wij? ‘k Voel zoveel vanbinnen: verdriet, degout, vooral ongeloof. Ben er misselijk van.” En een ander bericht: “In feite is dit een identiteitscrisis op wereldniveau.” En daarna: “Wie zijn de mensen die op hem stemmen?” En hierop een antwoordje: “Wanhopige mensen die hun eigen situatie anders willen zien. Het is hard wakker worden vandaag…”
Het deed goed de verontwaardiging van de kinderen te lezen. Bij mij kwam vooral verdriet naar boven, de tranen welden op. Ik schreef hen hoe ik mij door deze verkiezingsuitslag vernederd voelde als mens, als vrouw. Niet alleen omwille van zijn vrouwonvriendelijke uitspraken. Het raakte een dieper niveau, het raakte mijn zelfrespect, alsof ik getroffen werd in mijn integriteit. Alsof de wereld getroffen werd in haar humaniteit, in haar menselijkheid. Alsof de verbindende vrouwelijke kracht die in ieder van ons zit, een mokerslag had gekregen. Er volgden nog berichten. “Het is de overwinning van de mannelijke machocultuur. Indien een vrouw zo’n campagne gevoerd zou hebben, ze zou afgeschilderd worden als onmens.” Een ander: “Het is de sociaaleconomische wanhoop. Mensen zijn radeloos en laten hun ongenoegen, hun onderbuik spreken.” En een reactie daarop: “Op die onderbuik mag wel een beter antwoord worden gegeven.”
Intussen zijn we enkele weken en vele analyses verder. De eerste schok is voorbij, maar het gevaar blijft. Waar zijn we als mens mee bezig? Welk antwoord moeten we geven op de grote uitdagingen van deze tijd? De wereld gaat door een diep dal, hoe gaan we daarmee om?
Op microniveau spelen dezelfde processen als op macroniveau. Ook in persoonlijke relaties wordt vaak vanuit de onderbuik gereageerd. Mensen reageren dikwijls heel emotioneel en irrationeel op wat hen overkomt of op wat hen wordt aangedaan. Ze worden – vaak zonder zich ervan bewust te zijn – bepaald door hun angsten, hun onmacht, hun woede, hun verdriet. In plaats van hun emoties te onderzoeken, projecteren ze die op anderen en op situaties. Er kan echter ook dieptewerk gebeuren, waarbij je gaat kijken waar deze emoties vandaan komen. Vaak vinden ze hun oorsprong in je familie, in wat die heeft meegemaakt, in wat jij als kind hebt beleefd. Als mensen hun essentie willen ontdekken en van daaruit verlangen te leven, dan zullen ze dit innerlijk werk ter harte nemen. Pas als je je eigen schaduw doorgrondt en doorleeft, kan die transformeren naar licht.
Het gaat om een inwijdingsweg naar trouw aan jezelf en aan wat je voelt. Deze weg kan moeilijke, soms zelfs radicale keuzes met zich meebrengen. Soms betekent het dat je moet breken met verbanden (ouders, partner, vrienden, werk, organisaties, …) waar je tot dan toe loyaal aan bent geweest. Het betekent ook dat je je bevrijdt van schuldgevoel, dat vaak zijn oorsprong vindt in de loyauteit. Of soms voel je dat je niet langer mag blijven hangen in situaties die je je vitaliteit ontnemen.
Deze weg van bevrijding is vaak moeilijk en niet iedereen heeft voldoende draagkracht en/of voldoende steun van de omgeving om hem te gaan. Want het betekent doorheen je angsten gaan, je houvasten loslaten, omgaan met het onbekende, de controle verliezen, onzekerheid toelaten. Het is een weg van overgave aan het niet-weten. Het kan lijken alsof je in een donker bos de weg moet zoeken en er geen pad is. Het is dan belangrijk om veel geduld en liefde aan de dag te leggen. En je omringd te weten door mensen met geduld, liefde en vertrouwen.
Voor sommigen is deze weg van niet-weten te moeilijk en ontstaat er paniek als blijkt dat er niet snel een oplossing of een alternatief is voor hun probleem. Ze willen weten wat ze moeten doen en ze willen het horen van een ander. Het duurt een tijd vooraleer ze ruimte kunnen geven aan het proces, aan dat wat zich geleidelijk aan hen ‘open-baart’, aan het weten van binnenuit. Soms kunnen ze niet wachten op dat proces en storten ze zich weer op iets dat hen in de diepte geen vervulling geeft. Tot de volgende crisis. Of tot ze ziek worden. Of ze leggen zich neer bij de situatie, maar onderhuids kan er dan wrok, cynisme of egoïsme, of integendeel zelfverloochening, aanpassingsgedrag of onderdanigheid de kop opsteken.
Ook maatschappelijk bevinden we ons in een periode van angst, onzekerheid, dreiging. Ook hier gaan veel mensen op zoek naar snelle en vaak kortzichtige oplossingen. In plaats van in het niet-weten te durven gaan en in de diepte te onderzoeken, willen ze een snel antwoord op de problemen. We zijn het gewend dat alles snel gaat, en we leven zo in de breedte. De oppervlakkigheid en onwetendheid die daarmee gepaard gaan, zijn een goede voedingsbodem voor oneliners en populisme.
Veel mensen voelen intuïtief aan dat Trump aan de macht geen goed idee is. En toch hebben velen op hem gestemd. Niet omdat ze vertrouwen in hem hebben, maar misschien wel omdat hij hun schaduw naar boven brengt. Het ongenoegen, de angst, het wantrouwen in de gevestigde machten, de crisis, de vele maatschappelijke onrechtvaardigheden, … Trump staat symbool voor dat wat slecht gaat, misschien zelfs voor dat wat slecht is: de schaduw aan de macht! En hij staat ook symbool voor de (valse) hoop dat de problemen slechts een nachtmerrie zijn en geen realiteit.
Het is allicht een fase waar we doorheen moeten. Maatschappelijk worden we ons bewust van de schaduw. We komen oog in oog te staan met de problemen. We zullen ze niet weg kunnen werken, we zullen ermee moeten omgaan. Daarbij worden we uitgedaagd om naar de binnenkant te gaan. Het spirituele leven is ondergesneeuwd onder het materialisme en consumentisme. Dit brengt veel hardheid en stress mee. Spirituele fundamenten als rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid zullen de bouwstenen moeten worden van een nieuwe, meer humane, samenleving.
Vele mensen zijn daar individueel al mee bezig. Het is hartverwarmend om te zien hoeveel mooie initiatieven er zijn, hoeveel mensen leven vanuit hun hart of daarnaar verlangen. Mensen die echt gaan staan voor wat voor hen belangrijk is, die keuzes maken die recht doen aan wat ze diep vanbinnen voelen, en dit vaak na een lange tocht van zichzelf in bochten wringen, van inspanning en van moeten. Ze hebben er offers voor over, het brengt vaak een leven van versobering met zich mee. Die mensen zijn dan op hun beurt lichtbrengers voor anderen die ook deze weg willen gaan. Ik geloof dat dit een brandend vuur kan worden.
Ook maatschappelijk zijn er positieve tekenen. Ik zag onlangs twee interviews met Kenneth Roth, de CEO van Human Rights Watch. Hoe die man een lans breekt voor een menswaardig leven voor elke mens, daar word ik blij van. Veel te lang hebben we onmenselijke en onrechtvaardige toestanden ‘normaal’ gevonden. Als we leven vanuit het hart, dan kunnen we niet langer slikken dat er zoveel mensen, zelfs hele volkeren, zijn die het allernoodzakelijkste ontberen, die op zoek zijn naar een beetje veiligheid en menswaardigheid. Onrechtvaardigheid zal van alle tijden zijn. Het leven is in se onrechtvaardig. Maar mens-zijn is daar tegenin gaan. Is dat beetje correctie proberen aan te brengen. Als we dat niet meer betrachten, dan zijn we ons hart kwijt, dan zijn we een wereld in verval.
Toen Donald Trump verkozen was en ik mijn verdriet voelde, voelde ik tegelijk de vreugde dat ik mij mag/kan inzetten voor een beweging waar mensen kunnen thuiskomen en de weg naar de essentie kunnen gaan. Alleen kan ik zo weinig en loop ik verloren, maar dankzij elkaar en de gedeelde krachten kunnen we zoveel meer. We helpen elkaar om te worden wie we zijn, we steunen elkaar, waardoor we onze angst kunnen ombuigen naar vertrouwen. Zo maken we ons klaar en bundelen we onze krachten om bij te dragen aan de maatschappelijke transitie naar een vreedzame en duurzame samenleving, met innerlijke vrijheid, rechtvaardigheid en liefde als bouwstenen.
Het is nu kerstperiode, een tijd waarin de familie centraal staat. Bij sommigen gaat het familiegebeuren gepaard met een warm samenzijn. Voor anderen is er de pijn van de niet-verbinding. Voor nog anderen is er de pijn van het ontberen van familie of geliefden.
In elke situatie komt het eropaan je te verbinden met dat wat in jou leeft, met trouw aan je diepe gevoel, met dat wat het licht wil zien in jou.
Moge er mensen zijn in wie je je kan herkennen. Je voelt je misschien niet helemaal thuis in het gezin of in de familie waarin je geboren bent. Maar als er mensen zijn bij wie je ziel ontwaakt en je hart thuiskomt, dan wordt het kind in jou geboren, dan kan je zijn wie je bent, dan kan je leven vanuit je essentie.
Aan jou, lezer, wenst het La Verna-team een innige kersttijd en een vreugdevol 2017!
Met een vriendelijke groet,
Kristin
December 2016
Lieve Clinckspoor
Bedankt Kristin voor je mooie tekst. Ik wens ook voor u en het ganse La Verna Team een warme kersttijd en een gelukkig 2017.