Rik
Viering 19 januari 2014

Wie omwegen maakt
om aan het kruis voorbij te gaan,
loopt gevaar
ook aan het leven voorbij te gaan.
Wie in zijn leven de werkelijkheid
van zijn eigen kruis aanvaardt,
geraakt stilaan voorbij het kruis,
in het Leven.

Jan Koenot

Vooraleer mijn verhaal met jullie te delen wil ik graag aandacht vragen voor het kwetsbare ervan. Ik wil ook benadrukken dat ik dit breng vanuit mijn eigen beleving en niet vanuit hoe anderen in mijn omgeving dit hebben ervaren: mijn kinderen, mijn ex-partner, mijn ouders, …

Ik ben geboren in 1953 als oudste in een gezin van middenstanders in een West-Vlaamse gemeente. Later kwamen er een zus en drie broers bij. Mijn grootvader langs vaderszijde woonde bij ons in. We vormden een traditioneel gezin, christelijk geïnspireerd en geëngageerd.

Als tiener begon ik tijdens een vakantiejob aan de pils en wat later aan de sigaret. Ik wou groot doen, erbij horen. In mijn studietijd, vanaf mijn achttiende, kwam daar het nachtleven bij, met dansen, drank en meisjes. Problematisch was mijn drankgebruik niet, ik hield gewoon van de ontspannen sfeer en deed mee. Enkele jaren later studeerde ik af als arbeidstherapeut, ik verhuisde en leerde een meisje kennen.
Als ik op die tijd terugkijk, besef ik dat alles om mezelf draaide. Ik had geen belangstelling voor spiritualiteit. Het geloof riep bij mij verzet op.

Mijn alcoholgebruik evolueerde stilaan naar dagelijks gebruik. Ik voelde me vrij om mijn leven in te richten zoals ik dat wou. De wereld riep. Eindelijk.
Ik engageerde me in mijn huwelijk, de gehandicaptenzorg, het creatief jeugdwerk. De dagelijkse porties bier en soms jenever beloonden me na het werk. Het nam de spanningen weg en maakte me blij en vrij.
Stilaan werd drinken belangrijker dan intimiteit en diepgang, ook al was ik intussen vader van twee kinderen. Het was duidelijk dat ik een probleem had met alcohol, maar dat ontkende ik stellig. Angstvallig hield ik mijn gebruik verborgen, zowel thuis als op mijn werk.
Het werd erger. Ik had de alcohol nodig om te overleven. In ons gezin kwamen mijn veeleisend-zijn en mijn agressie naar boven. Onze relatie was er een met veel geruzie, maar we ploeterden voort.
Vaak beloofde ik me te herpakken. Ik beloofde veel, maar daar bleef het bij. Ik kwam in een cirkel terecht van schuldgevoelens, frustraties en opnieuw gaan drinken. Mijn honger naar aandacht was haast niet te stillen en emotioneel was ik onvoldoende beschikbaar voor mijn partner en onze kinderen.
Als gezin en zeker als persoon geraakten wij meer en meer geïsoleerd. De eenzaamheid nam toe. Op mijn 35 ondernam ik een poging om te stoppen met drinken met hulp van een psychiater, maar… ik bedroog al even snel mezelf als alle anderen. Ik dacht dat niemand het merkte. Alcohol was mijn trouwe bondgenoot. Hij bepaalde mijn gedrag. Het was een aaneenschakeling van ontkennen, liegen, geheimdoenerij, projectie, koppigheid, hoogheidswaan, egocentrisme, woede, vluchten. Ik hoorde meermaals van mijn partner hoe schijnheilig ik was.

In het voorjaar van 1991 – ik was toen 38 – dreigde mijn vrouw ermee mij te verlaten. De keuze om te leren leven zonder alcohol, om mijn alcoholmisbruik en mijn onmacht om dit te veranderen te erkennen drong zich op. Ik gaf me over en liet me opnemen in een ontwenningscentrum. Ik vond er steun, begeleiding, rust en… nuchterheid!
Het voelde aan als een wonder. Mijn levenslust kwam bovendrijven en mijn Hogere Zelf stak een handje toe. Het proces van vernietiging werd gekeerd.

Als nazorg werd mij voorgesteld om lid te worden van de AA, de Anonieme Alcoholisten. Overtuigd trad ik toe tot deze gemeenschap en nam wekelijks deel aan de bijeenkomsten. Ik wou nuchter worden voor mezelf. Nederig, aandachtig, luisterend, ontvankelijk, vertrouwvol.
Het voelde goed, het was als thuiskomen. Ik leerde erkennen: ik ben een alcoholist en dat is een hindernis om te nemen. Vele getuigenissen, vele ontmoetingen met AA-ers hielden me op koers. Mijn eerste verjaardag nuchter werd een topper en de ‘doe zo voort-spreuk’ die ik kreeg, heb ik als een trofee ervaren. AA leerde me ‘de eerste te laten staan’.
Stilaan groeide het geloof dat ik meer was dan een alcoholist. Ik werd Rik, de alcoholist met karaktergebreken en een zware last uit het verleden.
Uitnodigingen om meer te doen in AA werden gretig aangenomen. Ik maakte het verslag van de samenkomsten, vertelde meer over mezelf, werd gespreksleider, … Mijn vragen, mijn pijn, mijn gemis kwamen als vanzelf naar boven. De vergaderingen werden openbaringen.
Er veranderde veel. Mijn leven zonder alcohol gaf me de zin om ons huis herin te richten, onze kinderen meer in de aandacht te zetten, met relatietherapie te starten, me te outen in de familie en op het werk.

In 1998, toen ik zeven jaar nuchter was, gingen mijn partner en ik uit elkaar. Ik zag in en accepteerde dat elk onze weg gaan de enige kans tot leven was. Met mijn twee tieners werd een bezoekregeling afgesproken.
Mijn echtscheiding betekende een grote ommekeer in mijn leven. Ik werd zachter.

Wek mijn zachtheid weer,
geef mij terug de ogen van een kind.
Dat ik zie wat is
en mij toevertrouw
en het licht niet haat.

Huub Oosterhuis

Voor mezelf voelde het verleden aan als een zware last waarover communicatie heel moeilijk bleef. Ik moest mijn duistere kant, mijn schaduw erkennen. Mijn diepste wonden vroegen om heling.
Ik liet de AA niet los, het programma liet mij niet los. Mijn Hogere Zelf leidde me als het ware naar het nieuwe. In de diepe lagen van mezelf ging ik, samen met anderen, op zoek naar mijn gekwetst-zijn, mijn talenten, mijn afweer, mijn oordelen, mijn vergissingen, mijn bestemming, …
Het geestelijk werk begon. Of beter: ik liet God, de Liefde, meer toe zijn werk te doen. Vieringen, meditatie, lichaamswerk, literatuur, de werking van gescheiden mensen, de natuur, … werden mogelijkheden om me spiritueel, emotioneel en lichamelijk te ontplooien. De Liefde liet zich als het ware laag per laag openleggen. Vergiffenis toelaten was een moeilijke hindernis om te nemen. Opnieuw was er nederigheid nodig. Het werd een bevrijding.
Ik leerde mijn ego meer en meer los te laten en me te richten op de onvoorwaardelijkheid en de oneindigheid van de Goede Vader (en de Goede Moeder). Het Bijbelverhaal over de Goede Vader (Lucas 15, 11-32) was voor mij als een ‘her-innering’. Ik werd als het ware mijn eigen beste vriend. Door het luisteren naar de ander, het delen van mijn eigen verhaal zoals in een biecht, door het samenzijn, door het lijfelijk bewustworden, de hartenpijn en veel stilte, geraakte ik aan de schaamte en de schuld voorbij. Ik voelde dat ik vergeving ontving en dat was voor mij als een ervaring van genade, een hereniging met het wezenlijke van mezelf, met de Liefde. Nu kon ik rouwen en door anderen getroost worden. Ik kon me echt laten zien en werd menselijk, mild, bevrijd. Mijn wonden heelden. Nu zijn het mijn littekens. 

In duisternis maak licht,
zodat ik mag zien wat nog verborgen is.
Open mijn gezicht.

Hein Stufkens

In de jaren daarna zette ik nog een stap. Mijn verslaving aan sigaretten liet ik tien jaar geleden achter me.
Tot op vandaag is en blijft alcohol in mijn leven aanwezig als iets waar ik heel waakzaam moet voor blijven. Ik kies er zelf voor om dag na dag niet te gebruiken. Het is in mijn leven geïntegreerd. Ook voor mijn oude overlevingsmechanismen, zoals ontkenning, wrok, vechtlust, me terugtrekken, … moet ik waakzaam blijven.
Tegelijk voel ik een grote dankbaarheid voor het wonderlijke gebeuren van transformatie dat door de AA in mij is in gang gezet. Ik ben Rik, ik ben alcoholist, zo is het en dat voelt goed. Er is vrede, gemoedsrust in mij en terzelfdertijd een verlangen om verder op weg te gaan. Dit beleven, samen met velen, voelt aan als thuis zijn bij elkaar. Jullie zijn mijn familie. Wij zijn verbonden.

Ik ga nog even terug naar mijn verhaallijn.
Vier jaar na mijn scheiding ontmoette ik mijn huidige partner Paule. Ik verhuisde naar Oost-Vlaanderen en vond er een nieuwe AA-groep. Ook dat voelde aan als thuiskomen. Wat een welkom!
Rond die tijd besloot mijn oudste kind om een eigen weg te gaan en geen contact meer te hebben met mij. Het is een pijnlijk gemis, maar ik heb het aanvaard. De verbinding blijf ik in stilte voelen en voeden.

Leven zonder alcohol is voor mij als een zaadje. In de wekelijkse AA-bijeenkomsten en bezinningen wordt het gevoed. Het groeit, het wordt groter als ik me open, als ik mijn duistere kant laat zien. Het wordt kracht in kwetsbaarheid. Leven is niet zonder gemis en pijn, maar daarom hoef ik niet meer te drinken. Er zijn andere wegen. Wegen die me tot genezing en heelwording kunnen brengen.
Meer dan ooit voel ik mij een mens samen met vele anderen. Dat jullie mij als alcoholist hebben verwelkomd en kansen hebben gegeven maakt van mij een gelukkige Rik.
Ik heb al een hele tijd het gevoel van betekenis te zijn. Die beleving van zelfwaardering is me ontzettend dierbaar. Mijn leven heeft zin. Dat kan ik ervaren in mijn relatie, mijn beroepsleven, de AA, de werking voor gescheiden mensen. Tijdens het beeldhouwen, in de vieringen van La Verna, op wandel in de natuur, in de dans, bij het bidden, in de intimiteit, … voel ik me verbonden en gedragen. Ik ontmoet mijn diepste grond. Mijn leven vervult me. Wat een geschenk!

Dankbaarheid is ten diepste mijn gevoel.
AA maakte de hoop werkelijk dat nieuw leven kan worden gevonden en ontwikkeld. Welkom worden geheten, zoals ‘de verloren zoon’ is een wonderbaarlijke ervaring die het verlangen vleugels geeft.
Ik ontving de Liefde bij mijn geboorte en vond ze terug, mede dankzij jullie. Nu kan ze verder groeien in vrijheid en vrucht dragen.
Mijn dankbaarheid mogen delen met jullie van La Verna, met mijn vrienden en vriendinnen in de AA, met mijn kinderen, mijn ex-partner, mijn ouders, mijn broers en zus, en zeker ook met Paule en haar kinderen laat mijn hart borrelen van vreugde, laat het dansen van geluk, laat ook tranen zien, …

Zielsgelukkig ben ik dat ik hier mag getuigen.
Goddank ik leef.

God,
geef mij kalmte om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,
moed om te veranderen wat ik kan veranderen,
wijsheid om het onderscheid daartussen te maken.

Info over AA
‘Anonieme Alcoholisten’ is een gemeenschap van mannen en vrouwen die hun ervaring, kracht en hoop met elkaar delen om hun gemeenschappelijk probleem op te lossen en anderen te helpen bij het herstel van hun alcoholisme.
De enige vereiste voor lidmaatschap is een verlangen op te houden met drinken. Er zijn geen geldelijke verplichtingen voor het AA-lidmaatschap.
AA is niet gebonden aan enige sekte, genootschap, politieke partij, organisatie of instelling; wenst zich niet te mengen in enig geschil; steunt of bestrijdt geen enkel doel. Ons hoofddoel is nuchter blijven en andere alcoholisten helpen nuchterheid te bereiken.

Contact
AA Vlaanderen: 03 239 14 15; www.aavlaanderen.org
Al-Anon (gemeenschap van familie en vrienden van alcoholisten): 03 218 50 56; www.al-anonvl.be